مقدمه

با گذشت زمان، به دلایل زیادی نظیر کهولت سن، کشیدن دندان‌ها در اثر عفونت و یا شکستگی، افراد دندان‌های خود را از دست می‌دهند. از دست رفتن دندان‌ها علاوه بر اینکه بر ظاهر و زیبایی لبخند افراد تأثیر دارد، می‌تواند بر روی تکلم و جویدن غذا نیز موثر باشد و این امور را با اشکال روبه‌رو خواهد کرد. اغلب افراد به‌دنبال یک روش دائمی برای دندان‌های از دست رفته خود هستند. پروتزهای دندانی یا همان دندان مصنوعی تا چند سال گذشته، رایج‌ترین جایگزین برای دندان‌های از دست رفته بوده است. این روش با مشکلات متعددی روبه‌رو بوده که همین امر موجب شده است تا روشی بهتری به نام ایمپلنت (implants) ابداع شود.

 این نوع کاشت دندان به‌عنوان یک روش دائمی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته شناخته می‌شود. با بوجود آمدن روش ایمپلنت دیگر افراد دغدغه‌ای برای از دست دادن دندان‌های خود نداشته و نیازی به استفاده از دندان‌ مصنوعی نخواهد بود. قرار دادن یک دندان کاشت شده در دهان، مشکلی برای دیگر دندان‌ها و خود فرد به وجود نخواهد آورد و تا آخر عمر قابل استفاده است. در ادامه بیشتر با این روش آشنا شده و خصوصیات و ویژگی‌های آن به‌طور کامل توضیح داده می‌شود. با ما همراه باشید.

ایمپلنت دندان چیست؟

برخی از افراد به‌دلایلی که در قبل نیز اشاره شد، ممکن است یک یا چند دندان خود را از دست بدهند. ایمپلنت دندان در واقع همان فیکسچر است که به‌اندازه‌ ریشه دندان‌ها ساخته شده و در لثه قرار می‌گیرد. فیکسچرها به اندازه طبیعی همان دندان از دست رفته ساخته می‌شوند و به‌علت دقت بالا در ساخت آن‌ها، بسیار طبیعی به‌نظر می‌رسند.

به‌طور کلی ایمپلنت دندان، پیچ ساخته شده از جنس تیتانیوم است که در استخوان فک فیکس شده و یک جایگزین بسیار مناسب برای دندان از دست رفته خواهد بود. این فلز ضدحساسیت بوده و موجب عفونت در استخوان فک نمی‌شود. همچنین این فلز در برابر خوردگی کاملاً مقاوم بوده و همچنین اسید، ترکیبات نمکی و اکسیژن نیز بر روی فلز تیتانیوم تأثیری ندارند.

علاوه‌بر موارد گفته شده، فلز تیتانیوم کاملاً غیرمغناطیسی بوده و وزن متناسبی دارد. از مهم‌ترین و اصلی‌ترین ویژگی‌های تیتانیوم باید به پذیرفتن این فلز توسط بدن اشاره کرد. در واقع بدن فیکسچر تیتانیومی را به‌عنوان یک چسم خارجی، پس نمی‌زند و استخوان در اطراف آن به‌راحتی رشد می‌کند. البته تیتانیوم مورد استفاده برای ساخت ایمپلنت نیز مختلف بوده و شامل انواعی مانند اسید اچ، اسپری پلاسما و پوشش هیدروکسی آپاتیت می‌شود. هیدروکسی آپاتیت در واقع همان ماده‌ای است که استخوان‌ها از آن ساخته شده‌اند. این ماده با روشی به نام اتصال زیستی به استخوان پیوند می‌شود.

ایمپلنت‌های دندانی می‌توانند در نوع یکپارچه و یا دو تکه تولید شوند. دو قسمت اصلی این نوع کاشت دندان، فیکسچر (Fixture) و تاج دندان (Abutment) نامیده می‌شوند. فیکسچر همان قسمتی است که در استخوان فک فیکس می‌شود و نقش ریشه دندان را ایفا می‌کند. بر روی تاج دندان نیز روکشی به نام پروتز یا روکش استفاده خواهد شد. از اصلی‌ترین ویژگی‌های این روش باید به عدم لغزش، بروز سروصدا و آسیب استخوانی اشاره نمود.

افراد واجد شرایط ایمپلنت

در ابتدا باید به این نکته توجه داشت که برای کاشت دندان، سن خاصی وجود ندارد و همه افراد در هر سنی که دندان خود را از دست بدهند و بتوانند بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کند، قابلیت استفاده از ایمپلنت را دارند. به‌طور کلی شرایط کاشت دندان در ادامه آمده است؛

• هنگامی که کلیه دندان‌های فک جلو یا عقب از دست بروند، کاشت دندان جایز خواهد بود.
• در صورتی که یکی از دندان‌های جلویی نیاز به جایگزینی داشته و فاصله کافی برای کاشت وجود دارد، می‌توان از این اقدام استفاده کرد.
• در هنگام از دست رفتن چند دندان، در صورتی که فاصله بین دندان‌ها نیز طبیعی باشد، کاشت دندان کاربرد دارد.
• افرادی که نمی‌توانند از پروتزهای دندانی یا دندان مصنوعی استفاده کنند، بهترین راه برای جایگزینی، استفاده از ایمپلنت است.
• افرادی که می‌خواهند تکلم خود را بهبود ببخشند، می‌توانند از کاشت دندان بهره‌مند شوند.

چه افرادی شرایط استفاده از ایمپلنت را ندارند؟

• در افرادی که عفونت دندان یا فک وجود دارد، ایمچلنت می‌تواند مشکلات بیشتری را به وجود آورد. این افراد باید قبل از اقدام به کاشت دندان، عفونت دندانی و دهانی خود را درمان کنند. در صورت بی‌توجهی به این مورد، کاشت دندان موفقیت‌آمیز نخواهد بود و هزینه‌های جانبی نیز افزایش می‌یابند.
• در افراد مبتلا به دیابت توصیه می‌شود، ایمپلنت حدالامکان انجام نشود و در صورت انجام نیز باید احتیاط‌های ویژه‌ای در نظر گرفته شود. قبل از انجام کاشت باید قند خون بیمار چک شود و در صورت ثابت بودن شرایط، دندان‌های ساخته شده در دهان قرار گیرد. البته باید توجه داشت که شانس افراد دیابتی در کاشت دندان به اندازه افراد عادی بوده و احتمال موفقیت باتوجه به ثابت بودن شرایط به یک اندازه است.
• افرادی که دخانیاتی مانند سیگار مصرف می‌کنند، در صورت اقدام برای کاشت دندان باید تا مدتی سیگار و دیگر دخانیات را فراموش کنند و یا اندازه زیادی مصرف خود را به حداقل برسانند. البته این افراد باید قبل از کاشت با دندانپزشک خود نیز مشورت کنند.
• افرادی که از داروهای ضدانعقاد خون یا آسپرین استفاده می‌کنند، باید با مشورت پزشک معالج خود از 5 تا 7 روز قبل از ایمپلنت، مصرف دارو را قطع نمایند.
• افرادی که تحت درمان رادیوتراپی به‌خصوص در ناحیه فک و صورت بوده‌اند و همچنین بیمارانی که در طولانی مدت بیس فسفونات مصرف کرده‌اند، نمی‌توانند این عمل جراحی زیبایی را انجام دهند.
• افرادی که دارای بیماری‌های نقص سیستم ایمنی مانند لوسمی هستند، نباید کاشت دندان انجام دهند.
• از دیگر مواردی که در آن انجام کاشت دندان ممنوعیت دارد، دوران بارداری است. بهتر است در این دوران از تنجام این کار پرهیز شود.

مزایای استفاده از ایمپلنت

این روش درمانی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته، از مزایای زیادی برخوردار بوده است. ایمپلنت‌ها می‌توانند موجب افزایش زیبایی در افراد شوند، بدین صورتکه جای خالی دندان‌های از دست رفته پر شده و زیبایی در لبخند به افراد باز می‌گردد. علاوه‌بر آن کاشت دندان به این روش، سرعت بالایی داشته و در صورت عدم مشکلات در استخوان فک، تنها در یک یا دو جلسه، کاشت دندان انجام خواهد شد و بیمار زمان کمی را باید در دندانپزشکی سپری کند.

از مزایای اصلی استفاده از کاشت دندان، طول عمر بالای این روش است. ایمپلنت‌های قرار گرفته در دهان اگر بهداشت دهان و دندان به خوبی رعایت شوند، تا پایان عمر فرد ماندگاری دارند و کارایی خود را حفظ می‌کنند. علاوه بر آن با فیکس شدن فیکسچر در لثه و استخوان فک، فرم صورت کمترین تغییر را خواهد داشت و استخوان‌های فک نیز تحلیل نمی‌روند.

عوارض استفاده از ایمپلنت

هر عمل جراحی می‌تواند عوارض و خطرات خاص خود را داشته باشد، کاشت دندان نیز از قضیه مستثنا نخواهد بود. عوارض ناشی از این عمل جراحی می‌تواند کوتاه مدت یا بلند مدت باشد. برخی از آن‌ها نیز به علت مراجعه به یک غیرمتخصص بوده است، به طوریکه انتخاب دندانپزشک می‌تواند تا حد زیادی خطرات و عوارض کاشت دندان را کاهش دهد. همچنین با رعایت موارد بهداشتی، عوارض به وجود آمده در زمان بسیار کمی، درمان خواهند شد. از جمله خطرات و عوارض اصلی کاشت دندان در این روش شامل موارد زیر خواهد شد؛

• بروز عفونت در محل کاشت ایمپلنت
• خونریزی محل زخم و بخیه لثه
• وارد شدن آسیب به رشته‌های عصبی که می‌تواند عوارضی را همچون درد، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن لثه، لب و چانه بیمار را به دنبال داشته باشد.
• بروز مشکلاتی در سینوس‌های قسمت بالایی دهان و حفره بینی که در صورت بیرون زدن ایمپلنت از حفره‌های سینوس به وجود می‌آید.

به منظور جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، بهتر است قبل از هر اقدامی، بیمار یک عکس رادیولوژی از دندان‌ها و صورت خود تهیه کند تا بر اساس آن، دندانپزشک محل دقیق اعصاب، سینوس‌ها و حفره بینی را مشاهده کرده و جایگاه کاشت دندان را مشخص نماید.