تفاوت دندانپزشک متخصص و دندانپزشک عمومی در چیست؟

دندانپزشکی نیز مانند سایر شاخه‌های پزشکی دارای شاخه‌های تخصصی است اما بسیاری از افراد جامعه آگاهی کافی از این موضوع را ندارند. همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد دوره دندانپزشکی به مدت ۶ الی ۷ سال است. برخی از دندانپزشکان پس از اتمام این دوره در آزمون‌های تخصصی رزیدنت به مدت سه الی پنج سال شرکت می‌کنند و پس از قبولی در این آزمون‌ها در یکی از شاخه‌های این رشته متخصص می‌شوند.

در کشور ایران متخصصینی که مورد تایید نظام پزشکی و وزارت بهداشت قرار گرفته‌اند کلمه متخصص را در مهر طبابت خود ثبت می‌کنند.

اصلی‌ترین کارهای دندانپزشکی عمومی چیست؟

دندان‌پزشک عمومی در ابتدا دندان‌های فرد مراجعه کننده را جرم‌گیری می‌کند تا بتواند به سالم ماندن لثه‌ و دندان‌های او کمک کند. در صورتی که دندان پوسیده وجود داشته باشد با تزریق بیهوشی موضعی در آن قسمت حفره‌ها و شکستگی‌های دندان را ترمیم می‌کند. دندانپزشک عمومی همچنین می‌تواند دندان‌هایی که دوام ندارند را بکشند و از دهان خارج کنند.

یک دندانپزشک عمومی وظیفه دارد اقدامات پیشگیرانه جهت حفظ سلامت دندان‌ها را به مراجعه کنندگان خود آموزش دهد و با در نظر گرفتن رژیم غذایی مناسب برای فرد مواد اسیدی را کاهش دهند.

وظایف شغلی یک دندانپزشک عمومی شامل چه مواردی است؟

• یک دندانپزشک عمومی وظیفه دارد تا مشکلات و آسیب‌های دندان و لثه‌ مراجعه کنندگان را بادقت بررسی کند.
• همچنین از مهم‌ترین وظایف شغلی او ارائه آموزش‌های موردنیاز جهت حفظ و بهبود سلامت دهان و دندان به مراجعه کنندگان است.
• از وسایل‌های استاندارد دندانپزشکی برای معاینه و بررسی مشکلات مراجعه کنندگان استفاده کند.
• محیط کار خود را کاملا تمیز و بهداشتی نگهدارد.
• تمام تجهیزات موردنیاز برای دندانپزشکی را تهیه کند.

متخصصین دندانپزشک چه کارهایی انجام می‌دهند؟

همان‌طور کا پیش‌تر به آن اشاره شد دندانپزشکی عمومی شاخه‌های تخصصی متعددی دارد و افرادی که در این زمینه آموزش می‌بینند تخصص یکی از شاخه‌های آن را دریافت می‌کنند. برای دریافت تخصص نیز علاوه بر ۷ سال تحصیل در این رشته به شرکت در دوره‌های ۳ الی ۴ سال تخصصی نیز نیاز است. شاخه‌های دندانپزشکی تخصصی به شرح زیر است:

متخصص جراحی لثه و ایمپلنت یا پریودنتیست

شخصی که تخصص این شاخه از دندانپزشکی را کسب می‌کند علاوه بر محافظت از دندان‌ها در رسیدگی و مراقبت از تمامی ساختارهای دندان نیز تخصص کسب می‌کنند. در واقع در شاخه پریودنتیست یا ایمپلنت مشکلاتی که بر روی پایداری و ثبات دندان تاثیرگذار است را مورد بررسی قرار می‌دهند.

غالبا پریودنتیست‌ها بیماری‌های لثه‌ای را که به جراحی نیازمند هستند و درمان یچیده‌ای نیز دارند را معاینه و درمان می‌کنند. همچنین در این شاخه جرم‌گیری عمیق و عصب کشی نیز انجام می‌شود‌.

اندودنتیست یا متخصص درمان ریشه دندان

اندودنتیست به شاخه‌ای از علم دندانپزشکی گفته می‌شود که رگ‌های خونه و عصب‌های ریشه دندان را بررسی می‌کند. درمان تخصصی عفونت‌ها یا آسیب‌های ایجاد شده در ریشه دندان توسط متخصصین این شاخه صورت می‌گیرد.

متخصص ارتودنسی

در ادامه مبحث تفاوت دندانپزشکی عمومی و دندان پزشکی تخصصی می‌توان گفت ارتودنسیت‌ها متخصصینی هستند که در زمینه مرتب کردن و صاف کردن دندان‌ها و فک‌ها تخصص دارند. این کار به بهبود عملکرد افزایش طول عمر دندان‌ها و همچنین حفظ سلامت دهان کمک می‌کند.

متخصص ایمپلنت و پروتزهای دندانی

متخصصین پروتزهای درمانی یا پروستودنتیست در حیطه ساخت و آماده سازی انواع ترمیم‌هایی که برای دندان جایگزین می‌شوند تخصص دارند. این متخصصین در زمینه مواد دندانپزشکی نیز تخصص دارند و در ساخت روکش و دندان مصنوعی از محصولات اختصاصی استفاده می‌کنند.

جراحی فک و صورت

تشخیص و درمان بیماری‌های ناحیه فک و صورت، دهان و یا گردن توسط متخصصین جراح فک و صورت انجام می‌شود.

دروس تحصیلی در رشته دندانپزشکی عمومی

همان‌طور که قبل‌تر به آن اشاره شد دوره تحصیل در رشته دندانپزشکی حدود ۶ سال طول می‌کشد که شامل دو دوره علوم پایه به مدت ۲ سال و دوره‌های تخصصی همراه با کارآموزی به مدت ۴ سال است.

در دوره علوم پایه دانشجو به مدت ۲ سال دروسی نظیر بیوشیمی، فیزیولوژی عملی، فیزیولوژی نظری، آناتومی، آمار پزشکی و دندانپزشکی، روش‌های تحقیق، بهداشت، بافت شناسی، ژنتیک انسان، میکروب شناسی و همچنین ایمنولوژی را فرا می‌گیرد‌. پس از گذارندن این ۲ سال و قبولی در آزمون علوم پایه وارد دوره بعدی می‌شود‌. در دوره بعدی دروس آسیب شناسی فک و دهان، ارتودنسی، پروتزهای ثابت و اکلوژن، اندودنتیکس، پروتزهای محرک فک و صورت، پریودنتولوژی، ترمیم و مواد دندانی، جراحی فک و دهان، بیماری‌های دهان و دندان، دندانپزشکی کودکان و در نهایت رادیولوژی فک و دهان به دانشجو تدریس می‌شود.

در این دوره از دندانپزشکی عمومی دانشجو به کارآموزی می‌رود و به طور مستقیم از نزدیک با مراجعه کنندگان که دارای بیماری دهان و دندان هستند آشنا می‌شود. در این دوره با نظارت و کنترل اساتید دانشجو همانند یک دندانپزشک عمومی به معاینه و درمان بیماری‌های دهان و دندان مراجعه کنندگان می‌پردازد.

درآمد و موقعیت شغلی در رشته دندانپزشکی عمومی

در سال‌های اخیر تعداد دانشکده‌های دندانپزشکی عمومی افزایش یافته و علاوه بر آن بسیاری از اشخاصی که در کشورهای خارجی مدرک دندانپزشکی خود را گرفته‌اند به کشور باز گشته‌اند. طبق آمارهای به دست آمده توسط انجمن دندانپزشکی عمومی ایران بیکاری در این رشته حدود ۳۰ درصد است. این به معنای آن است که از هر ۱۰ نفری که در رشته دندانپزشکی تحصیل می‌کنند ۳ نفر از آن‌ها بیکار هستند‌. پیشرفت بهداشت دهان و دندان نیز یکی از عواملی است که باعث کاهش فرصت‌های شغلی در دندانپزشکی عمومی شده است.

از دیگر مسائل مهمی که بر روی بازارکار یک دندانپزشک تاثیر میگذارد توانایی‌ها و مهارت‌های خود در انجام کارهای ظریف در دندانپزشکی و همچنین توانایی برقراری ارتباط موثر با بیماران و مراجعه کنندگان است. موارد ذکر شده به طور مستقیم با درآمد و موقعیت شغلی یک دندانپزشک رابطه دارد.

نکات مثبت و منفی در رشته دندانپزشکی عمومی

این رشته نیز مانند دیگر رشته‌ها دارای نکات مثبت و منفی است. نکات مثبت رشته دندانپزشکی عمومی عبارت‌ است از:

• فاقد شیفت‌های طاقت فرسا و طولانی در طول شبانه روز
• اخذ ساده‌تر مدرک دکتری و همچنین دوران تحصیلی راحت‌تر به نسبت رشته داروسازی و پزشکی
• داشتن درآمد خوب حتی با داشتن مدرک عمومی و بدون تخصص

نکات منفی رشته دندانپزشکی عبارت است از:

• به دلیل ماندن در یک حالت بدنی در طولانی مدت و انجام کارهای تکراری به صورت مداوم ممکن است دردهای عضلانی و مفصلی ایجاد شود.
• یک دندانپزشک همواره در خطر ابتلا به بیماری‌های واگیردار و عفونی است. البته این موضوع با کمک دستکش و ماسک و رعایت اصول بهداشتی قابل پیشگیری است.
• آلوده شدن توسط خون
• در شهرهای بزرگ فرصت‌های شغلی دندانپزشکی کاهش یافته است و این درحالی است که در مناطق محروم به دندانپزشک نیاز مبرم دارند.

در رشته دندانپزشکی عمومی کار عملی مهم‌تر است یا سواد تئوری؟

در دوره‌های عمومی پزشکی سواد تئوری و درس خواندن دانشجوها در کنار کارهای بالینی اهمیت بالایی دارد. اما هنگامی که دوره‌های آموزشی دانشجو به پایان می‌رسد مهارت‌های عملی و انجام دادن کارها به نسبت سواد دانشجو از اهمیت بیشتری برخوردار است.

این مسئله به معنای آن است که هرچقدر هم دانشجو سواد زیادی در این زمینه داشته باشد و دروس دوران دانشجویی خود را به بهترین نحو گذرانده باشد مادامی که مهارت‌های عملی دانشجو به اندازه کافی خوب نباشد دنداپزشک موفقی نخواهد شد؛ چرا که دندانپزشکی عمومی مانند پزشکی نیست تا با نوشتن نسخه درآمد کسب کنند بلکه لازم است کارهای عملی را جهت درمان بیماری دهان و دندان مراجعه کننده انجام دهد.

وضعیت نیاز کشور به رشته دندان پزشکی عمومی

همان‌طور که می‌دانیم رشته دندانپزشکی در شهرهای بزرگ از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است اما این رشته همچنان در شهرهای کوچک و مناطق محروم ارزش خود را آن‌طور که باید نشان نداده است. افزایش داوطلبان رشته دندانپزشکی عمومی به نوعی اهمیت نیاز داشتن به متخصصان در این رشته در مقایسه با سایر رشته‌های پزشکی نشان می‌دهد.

دشواری‌های تحصیل در رشته دندانپزشکی عمومی

حرفه دندانپزشکی با انجام مهارت‌های عملی بر روی مراجعه کنندگان و بیماران همراه است؛ بنابراین همواره امکان انتقال ییماری‌های واگیردار و عفونی مانند هپاتیت، ایدز و … از بیمار به دندانپزشک وجود دارد. در این صورت دندانپزشکان همیشه باید به اصول و نکات بهداشتی توجه کافی داشته باشند و با استفاده از ماسک و دستکش از این اتفاق جلوگیری کنند؛ چرا که یک کوتاهی و اشتباه کوچک می‌تواند عواقب بدی را به همراه داشته باشد.

همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد یک دندانپزشک در معرض خطر ابتلا به دردها و بیماری‌های مفصلی است؛ بنابراین توصیه می‌شود یک برنامه ورزشی روزانه مناسب برای جلوگیری و پیشگیری از این اتفاق داشته باشند.

توانایی‌های مهم و موردنیاز در رشته دندانپزشکی عمومی

برای یک دانشجو رشته دندانپزشکی عمومی همانند سایر رشته‌های پزشکی تسلط بر زبان انگلیسی و علوم پایه ضروری است؛ چرا که نداشتن این مهارت باعث می‌شود تا دانشجو نتواند از مقالات علمی معتبر بهره‌مند شود.

همچنین یک دانشجو رشته دندانپزشکی باید دست‌های ماهر و توانایی داشته باشد تا بتواند به خوبی کارهای ظریف در این رشته را انجام دهد.

سخن آخر

در این مقاله به بررسی دندانپزشکی عمومی پرداختیم و همچنین دانستیم که این رشته شاخه‌ای از علوم پزشکی به شمار می‌رود و برای تشخیص و درمان مشکلات موجود در دهان، لثه و دندان‌ها کاربرد دارد. داشتن دهان و دندان‌های سالم علاوه بر زیبایی از جنبه سلامتی نیز اهمیت زیادی دارد؛ چرا که پوسیدگی و خرابی دندان عواقب بدی را به همراه دارد و تحمل درد این مشکل بسیار طاقت فرسا است؛ بنابراین توصیه می‌شود همواره به سلامت دهان و دندان‌های خود اهمیت دهید.