مقدمه
بسیاری از افراد لبخند ایدهآل خود را ندارند. دندانهای صاف و مرتب و بدون هیچ جلو و عقبزدگی میتواند در طراحی لبخند بسیار موثر باشد. ارتودنسی متحرک یک نوع دستگاه ساخته شده از جنس پلاستیک آکریلیک است که با سیمهای فلزی به یکدیگر متصل میشوند.
انواع این دستگاه درون دهان قرار گرفته و مشکلات جزئی دندانها نظیر کجی دندان، انحرافات دندانی و همچنین جلو و عقب بودن فک را بهبود میبخشد. اما این نوع ارتودنسی به دندانها چسبیده نیست و در طول مدت درمان میتوان آن را از دهان خارج کرد. در ادامه بیشتر در رابطه با این نوع ارتودنسی توضیح داده خواهد شد.
اهمیت درمان با ارتودنسی متحرک
هم راستا نبودن دندانها و کجی و صافی آنها موجب میشود در هنگام غذا خوردن همیشه مقداری از غذا در بین فواصل دندانها گیر کرده و حتی با مسواک و نخ دندان نیز نتوان آنها را خارج نمود. همین مواد غذایی منجر به فعالیت باکتریها و در نهایت پوسیدگی دندانها و عفونت لثه خواهد شد. از طرفی ممکن است با قرار گرفتن دندانها در جای غیر صحیح خود اشکالاتی در تلکم و غذا خوردن فرد نیز به وجود آید.
این کجی دندانها موجب میشود تا با هربار جویدن غذا فشاری زیادی به دندانها و فک وارد شده و این فشار موجب ایجاد ترکهای ریز و یا ساییدگی زیاد آنها خواهد شد. مفصل فک نیز در اثر فشار زیاد ممکن است ترک بردارد. همه این مشکلات با انواع ارتودنسی نظیر ارتودنسی متحرک قابل رفع خواهد بود.
چه کسانی به ارتودنسی نیاز دارند؟
در افرادی که مشکلات زیر وجود دارد بهترین انتخاب برای درمان استفاده از انواع ارتودنسی خواهد بود:
- کج بودن و نامرتبی دندانها
- جلوزدگی و یا عقب افتادگی دندانها
- نهفتگی برخی دندانها در زیر لثه؛ ممکن است بخشی از دندان و یا همه آن در زیر لثه باقی بماند.
- جلو ماندن یا عقب افتادگی یکی از فکهای بالا یا پایین
- باریک یا کوچک بودن فک بالا
- کوچک بودن فک و به هم فشردگی دندانها
- وجود فاصله میان دندانها
- نامتقارن بودن طرح لبخند
- وجود دندان اضافی و یا بیرون زدگی دندانها از جایگاه خود
- در درمان کراس بایت و اپن بایت شدید ارتودنسی متحرک بیشترین کاربرد را دارد.
بیشتر بخوانید : ارتودنسی رنگی چیست؟ مراحل انتخاب رنگ ارتودنسی
انواع روشهای ارتودنسی متحرک
دو نوع دستگاه برای ارتودنسی از نوع متحرک وجود دارد که در ادامه به طور کامل توضیح داده میشود؛
1. الاینر یا اینویزالاین
از انواع دستگاههای مربوط به ارتودنسی الاینرها یا اینویزالاین هستند که از جنس ترموپلاستیک ساخته میشوند. این دستگاه کاملا بیرنگ بوده و وقتی در دهان و بر روی دندانها قرار میگیرد، قابل شناسایی نخواهد بود.
الاینرها برای مرتب کردن و صاف شدن دندانها طراحی شده و متخصص ارتودنسی به نسبت وضعیت دندانها تعداد الاینر مورد دندان را مشخص کرده و میسازد. این الاینرها در اختیار فرد گذاشته میشوند تا در زمان مشخص (عمدتاً هر دو هفته یک بار) و به نوبت مورد استفاده قرار گرفته و جایگزین قبلی شوند.
2. ریتینر یا تثبیت کننده ارتودنسی
این دستگاه بعد از تمام شدن دوره ارتودنسی ثابت با براکت یا الاینر کاربرد دارد. ریتینر یا تثبیتکننده ارتودنسی دندانها را در جای خود ثابت نگه میدارد. دندانها بعد از باز شدن ارتودنسی ثابت، قابلیت حرکت داشته و میتوانند به موقعیت قبلی خود بازگردند. همین مورد مهمترین دلیل برای استفاده از ریتینر بوده تا بهبودهای ایجاد شده از بین نرود. این وسیله نیز توسط دندانپزشک متخصص ارتودنسی ساخته خواهد شد.
مزایا و معایب استفاده از ارتودنسی متحرک
1. مزایا
- با استفاده از ارتودنسی متحرک به راحتی میتوان دندانها را مسواک کرد. اما در ارتودنسی ثابت به این صورت نیست. مسواک زدن با این نوع ارتودنسی سخت است زیرا باید بسیار مراقب سیمها و براکتهای به کار رفته باشید.
- تمیز کردن دستگاههای متحرک ارتودنسی بسیار ساده و راحت است. به طوری که میتوان این دستگاه را از دهان خارج کرده و با مسواک و آب آن را تمیز کرد.
- احتمال پوسیدگی دندان و عفونت لثه در این نوع ارتودنسی بسیار کمتر است زیرا دندانها و دستگاه ارتودنسی به راحتی قابلیت تمیزکاری دارند.
- در ارتودنسیهای متحرک برخلاف نوع ثابت، بر روی دندانها لکههای سفید ایجاد نخواهد شد. در ارتودنسی ثابت در محل چسبیدن براکت به دندان به دلیل تمیز نشدن این ناحیه و فعالیت باکتریها مواد معدنی دندانها از بین میرود و لکههای سفید ماندگار خواهند بود.
- در زمان نیاز و ضرورت میتوان دستگاه ارتودنسی را از دهان خارج کرد.
- در هنگام غذا خوردن برای راحتی بیشتر در امر جویدن غذا میتوان دستگاه ارتودنسی را از دهان خارج کرد ولی در ارتودنسی ثابت اینگونه نیست زیرا با درآوردن دستگاه به آن آسیب وارد میشود.
- از دیگر مزایای الاینرها نامرئی بودن آنها است و اینکه تأثیری بر روی لبخند فرد نخواهد گذاشت.
2. معایب
- باید توجه داشت در زمانی که ارتودنسی متحرک در دهان قرار دارد فرد نباید چیزی بخورد و تنها قادر به مصرف آب خواهد بود، زیرا امر جویدن میتواند موجب خرابی الاینر شود.
- در صورت مصرف نوشیدنیها و خوراکیهای رنگی الاینر رنگ گرفته و کدر خواهد شد.
- باید توجه داشت که به جز در مواقع غذا خوردن و مسواک زدن دستگاه ارتودنسی باید به طور مرتب و به مدت 22 روز در دهان قرار بگیرد در غیر این صورت وضعیت دندانها تغییر نکرده و به همان شکل قبلی خود باقی خواهد ماند. حتی ممکن است وضعیت دندانها نیز بدتر شود. اگر فرد تعهد کافی به استفاده از ارتودنسی از نوع متحرک ندارد بهتر است از نوع ثابت استفاده کند.
- در زمانی که پلاک و دستگاه ارتودنسی از دهان خارج میشود باید حتماً به طور کامل تمیز شده و شستشو شود. همچنین در جعبه مخصوص خود قرار گیرد زیرا در غیر این صورت به احتمال زیاد دستگاه گم شده و یا جا میماند.
- الاینرهای قابلیت درمان و بهبود مشکلات موجود در فک پایین را ندارند و برای درمان این مشکلات باید از ارتودنسی نوع ثابت استفاده نمود.
- بریسهای این نوع ارتودنسی ممکن است بر روی تکلم تأثیر گذاشته و لحن حرف زدن را تغییر دهند.
طول مدت استفاده از ارتودنسی متحرک
طول مدت درمان با استفاده از ارتودنسی متحرک بستگی به وضعیت دندانها و میزان کجی آنها دارد. درمورد ریتینرها باید توجه داشت که اگر درمان با ارتودنسی ثابت بسیار پیچیده بوده و دندانها وضعیت بدی داشتهاند، احتمال برگشت دندانها به حالت اولیه بیشتر بوده و باید مدت زمان بیشتری از ریتینر استفاده نمود. در مورد الاینر نیز به طور معمول صاف و مرتب شدن دندانها در حدود یک تا دو سال زمان خواهد برد.
